پس از شیوع کرونا دولت صرفا کارگران بیمه
شده را مشمول حمایت خود قرار داد و هیچ حمایتی از کارگران فاقد بیمه صورت نگرفت که
تا امروز نیز مشکلات این قشر هنوز حل نشده است.
شیوع ویروس کرونا تبعات سنگینی را برای
اقتصاد کشور به همراه داشت که یکی از مهمترین آنها، بیکاری نیروی کار بود. به گونه‌ای
که طبق اعلام معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار، ۶ میلیون نفر در کشور از
کرونا آسیب دیدند و حدود ۱.۵ میلیون شاغل کار خود را از دست دادند.
همین امر سبب شد که وزارت تعاون، کار و
رفاه اجتماعی در ۲۳ اسفند ماه سال گذشته، اقدام به طراحی سامانه بیمه بیکاری کند تا
از این طریق کارگرانی که به دلیل شیوع ویروس کرونا بیکار شده‌اند، شناسایی شده و به
مدت سه ماه (اسفند، فروردین و اردیبهشت) بیمه بیکاری حوادث غیرمترقبه بر اساس تبصره
۲ ماده ۲ قانون کار دریافت کنند و بتوانند با این بیمه بیکاری، گذران معیشت کنند که
در همین ارتباط دولت اعلام کرد مبلغ ۵ هزار میلیارد تومان برای کمک به صندوق بیمه بیکاری
اختصاص داده است.
بر این اساس، با توجه به جمع آوری اطلاعات
و تخصیص منابع لازم، بیمه بیکاری ناشی از کرونا تا اردیبهشت ماه توسط خزانه داری کل
کشور به حساب مشمولان واریز و پس از آن نیز مقرر شد به افرادی که از خرداد ماه بیکار
شدند و یا بیکاریشان از اسفند ماه استمرار داشته طبق قانون بیمه بیکاری، مقرری پرداخت
شود که مطابق با اعلام وزارت کار تاکنون بیش از یک میلیون و ۵۵ هزار نفربیمه، بیمه
بیکاری را دریافت کرده‌اند.
همچنین مطابق با آخرین اعلام سازمان برنامه
و بودجه کشور، تا هشتم آبان ماه از محل صندوق توسعه ملی، مبلغ یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون
تومان برای بیمه بیکاری به وزارت کار اختصاص یافته است.
کارگران در صف
در این بین در کنار کارگرانی که مقرری دریافت
کردند کارگرانی هم هستند که علی رغم از دست دادن شغل و ثبت نام در سامانه دریافت بیمه
بیکاری، هنوز موفق به دریافت این مقرری نشده‌اند و آنطور که برخی از این بیکارشدگان
به خبرنگار مهر گفته‌اند، تمامی مراحل ثبت نام را به درستی انجام داده‌اند، اما هنوز
واریزی برایشان انجام نشده است و تنها پاسخی که وزارت کار در این خصوص به خبرنگار مهر
داد این بود که افراد یا به ۲ دلیل «ثبت اشتباه شماره حساب، شماره شبا یا شماره تماس»
و «عدم ثبت نام در سامانه بیمه بیکاری و مراجعه صرف به ادارات کار و مراکز کاریابی»
هنوز بیمه بیکاری را دریافت نکرده‌اند و یا اینکه در صف بررسی قرار دارند.
در این رابطه ناصر چمنی رئیس کانون عالی
انجمن‌های صنفی کارگران در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت: بیمه بیکاری حق صد درصدی کارگر
است زیرا کارگر در زمان اشتغال سهمی از حقوق خود را به عنوان بیمه واریز و پس‌انداز
کرده است؛ با این حال هم اکنون که نیاز به این پول دارد، باید در صف بماند. این در
حالیست که شرایط کنونی کشور، معیشت کارگران را به صورت مستقیم نشانه رفته است.
وی افزود: متأسفانه کارگران زیادی با مراجعه
به ادارات کار، از عدم دریافت بیمه بیکاری شکایت می‌کنند و همچون سابق نمی‌توانند در
سیستم اداری، حقوق مربوط به بیمه بیکاری که حقشان است را بگیرند.
چمنی گفت: این مساله نشان می‌دهد که شاید
دولت تعهدات خود را انجام نداده است. هیچ گونه شفاف سازی هم از سوی دولت یا تأمین اجتماعی
در این رابطه صورت نگرفته است.
حمایت از افراد فاقد بیمه، چه شد؟
در سوی دیگر ماجرا، انبوه کارگرانی هستند
که به دلیل نداشتن بیمه، مشمول دریافت بیمه بیکاری نشده‌اند، البته تعداد کارگران فاقد
بیمه شفاف نیست اما بر اساس آمار غیررسمی ۳.۵ میلیون کارگر فاقد بیمه در کشور وجود
دارد.
عدم حمایت از این قشر در شرایط کرونا، موضوعی
بود که از همان ابتدای شیوع کرونا با انتقادات بسیار فعالان کارگری مواجه شد و خبرگزاری
مهر نیز در گزارشات متعددی به این موضوع پرداخت. چراکه تبعات کرونا همچون گرانی‌ها
و کمبودها، بیشتر این افراد را که اغلب نیز از قشر ضعیف جامعه هستند، به شدت تحت تأثیر
قرار داده است، با این حال متأسفانه تاکنون برنامه خاصی از سوی دولت برای حمایت از
این قشر وجود نداشته است.
حال، عدم توجه به این قشر به جایی رسیده
که تذکر رهبری را نیز در پی داشته است. رهبر انقلاب چندی پیش با تاکید بر لزوم حمایت
بیمه‌ای از این افراد، گفته بودند «کسانی که که به علت کرونا بیکار می‌شوند و بیمه
بیکاری هم ندارند تأمین اجتماعی وظیفه دارد که حمایت کند.»
پس از این تذکرات، در پنجم آبان ماه کارگروه
ویژه شناسایی افراد فاقد بیمه در وزارت کار تشکیل شد که البته پس از گذشت بیش از
۱۰ روز از تشکیل، هنوز خبر خاصی از این کارگروه منتشر نشده است.
البته عباس گودرزی نایب رئیس کمیسیون اجتماعی
مجلس چند روز پیش در گفت و گویی با خبرنگار مهر، گفته بود که «کمیسیون اجتماعی مجلس
اخیراً جلسه‌ای با حضور مسئولان ذیربط از جمله رئیس سازمان تأمین اجتماعی برگزار کرد
و مقرر شد افرادی که بیمه بیکاری دریافت نمی‌کنند و به عبارت بهتر، مشمول بیمه بیکاری
نمی‌شوند، شناسایی شوند چرا که بعضاً رد و نشانی از این افراد وجود ندارد. این کار
پیچیدگی‌های خاص خودش را دارد اما تکلیف آن بر عهده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
گذاشته شد تا اقدامات لازم را در این زمینه انجام دهد.»
به گفته گودرزی «وزارت تعاون، کار و رفاه
اجتماعی پیگیر شناسایی این افراد است، طبعاً این فرآیند خیلی طول نخواهد کشید و تأکید
همه بر این است که هیچ قشری در این زمینه از قلم نیفتد.»
دولت باید از همه جامعه حمایت کند
چمنی در این رابطه به خبرنگار مهر گفت:
نکته جالب این است که هنوز نماینده کارگران به این جلسات و کارگروه‌ها دعوت نشده‌اند،
از این رو از جزئیات جلسات باخبر نیستیم اما به هر حال ما پیشنهاد دادیم که نماینده
کارگران هم به این جلسات دعوت شوند.
رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران
افزود: اصولاً باید نماینده کارگران در این جلسات حضور یابند اما اگر قرار است کار
عملی کنند، نمایندگان کارگری هم حضور نداشته باشند مهم نیست، آنچه که بیش از همه اهمیت
دارد برنامه‌ریزی اصولی و سریع برای حمایت از این قشر است.
وی ادامه داد: تأمین اجتماعی نمی‌تواند
به تنهایی در این رابطه کاری کند زیرا وضعیت مالی این سازمان هم مشکل دارد. از این
رو نیاز است دولت همچون دولت سایر کشورها به «کلیه جامعه» کمک کند. در غیر این صورت
وضعیت بدتری برای کارگران پیش خواهد آمد.